Podstawowe informacje
Miejscowość
Bolesławiec
Województwo
dolnośląskie
Powiat
bolesławiecki
Gmina
Bolesławiec
Obszar AZP
76-14
Nr stanowiska w miejscowości
1
Nr stanowiska na obszarze
1
Forma terenowa
terasa nadzalewowa
Pokrycie terenu
las
Chronologia
schyłek IX-X w.
Cechy
Forma
Stan zachowania
Powierzchnia całości
owal
dobry
0,40 ha
Znaleziska

do 1968 r. - ułamki naczyń obtaczanych, nie zdobionych (Kaletynowie, Lodowski 1968).

2008, 2010-2011 - 1427 fragmentów naczyń, w tym dominują ułamki ceramiki wczesnośredniowiecznej, obok pojedynczych garnków późnośredniowiecznych i nowożytnych, przedmioty metalowe (krzesiwo, noże, przedmioty nieokreślone), żużel, fragmenty prażnicy, polepa, kości zwierzęce.

Opis

Grodzisko w Bolesławcu położone jest w północnej części miasta, ok. 100 m od skrzyżowania ulic Stolarskiej i Staszica, pomiędzy ulicami Akacjowa i Topolowa, na prawym brzegu terasy nadzalewowej Bobru, na wysokości około 180 m n.p.m. (Rodak 2010).

Obiekt został założony na planie nieregularnego owalu. Wysokość wewnętrzna wałów waha się między 0,61 m a 1,70 m, wysokość zewnętrzna od 1,30 m do 7 m. Szerokość rozsypiska wału wynosi około 8 m. Średnica obiektu liczona pomiędzy szczytami wałów wynosi 70x55 m. Ogólna powierzchnia grodu wynosi 0,40 ha. Stanowisko oznaczone jest tablicą kamienną (Kaletynowie, Lodowski 1968; Rodak 2010).

W powojennej literaturze archeologicznej grodzisko utożsamiano z kasztelanią bolesławiecką znaną ze średniowiecznych źródeł pisanych (Kaletynowie, Lodowski 1968). Pierwsze badania wykopaliskowe przeprowadzone na stanowisku w latach 2008-2011 przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, pozwoliły negatywnie zweryfikować chronologię założenia. Analiza zabytków ruchomych, przede wszystkim fragmentów ceramiki, wykazała, że gród funkcjonował nie w młodszych, ale w starszych fazach wczesnego średniowiecza, tj. u schyłku IX i w X wieku. Na poparcie takiego datowania założenia obronnego wskazują również analogiczne materiały ceramiczne oraz zabytki wydzielone (m.in. okucie końca pasa należące do horyzontu blatnicko-mikulczyckiego oraz fragment ostrogi stanowiącej naśladownictwo wczesnokarolińskich ostróg oczkowych) z osady, zlokalizowanej w pobliżu grodu, pochodzące z badań przedwojennych przeprowadzonych w 1934 roku. Na tej podstawie można sądzić, że na terenie Bolesławca w starszych fazach wczesnego średniowiecza funkcjonował kompleks osadniczy, składający się z grodu (stanowisko nr 1) i osady podgrodowej (Rodak 2010; 2010a).

W przedwojennej literaturze grodzisko kasztelańskie lokalizowano na terenie wsi Bolesławice (dawniej Tylice), której część z biegiem lat została włączona w obręb administracyjny miasta Bolesławiec (Kaletynowie, Lodowski 1968; Rodak 2010; 2010a).

Badania archeologiczne
Rok (rozpoczęcia)
Kierownik badań
Rodzaj badań
Miejsce przechowywania zbiorów
1934
F. Geschwendt
badania wykopaliskowe
-
2008
Sylwia Rodak
badania wykopaliskowe
Muzeum Ceramiki w Bolesławcu
2010 - 2011
Sylwia Rodak
badania wykopaliskowe
Muzuem Ceramiki w Bolesławcu
Archiwalia
Rodzaj dokumentu
Nazwa instytucji
Sygnatura
Wydział Samorządowy Prowincji Śląskiej
Archiwum Państwowe we Wrocławiu
669
Literatura
E. Wernicke, Chronik d. Stadt Bunzlau, [w:] Schlesischen Provinzialblätter, 1865 tom 4, s. 71.
O. Schuster, Die alten Heidenschanzen Deutschlands, 1869.
F. Geschwendt, Bericht VII, [w:] Schlesiens Vorzeit in Bild und Schrift, 1870;1896 tom 1, s. t.1- 75;t.6- 169.
R. Behla, Die vorgeschichtlichen Rundwälle im östlichen Deutschland, 1888.
F. Geschwendt, Die Schwedenshanze bei Bunzlau, [w:] Altschlesien, 1935 tom 4 nr 4, s. 259.
H. Uhtenwoldt, Gauhauptburg, Kastellanei und Stadtschloss. Schlesische Burgenfragen im Lichte der Bunzlauer Burgen, [w:] Mtl. Liegnitz, 1936/1937 tom 17, s. 125-160.
L. Tyszkiewicz, Słownik starożytności słowiańskich, 1961.
, Mapa grodzisk w Polsce, 1964.
J. Lodowski, M. Kaletynowie, Grodziska wczesnośredniowieczne województwa wrocławskiego, 1968.
S. Moździoch, Stan badań archeologicznych nad młodszym podokresem wczesnego średniowiecza na Śląsku, [w:] Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce: materiały z konferencji, Poznań 14-16 grudnia 1987 roku, 1990, s. 187-199.
S. Moździoch, Archäologische Forschungen zu frühmittelalterlichen Burgen in Schlesien, [w:] Frühmittelalterlicher Burgenbau in Mittel- und Osteuropa, 1998, s. 276-291.
S. Rodak, Zagadka grodziska w Bolesławcu, [w:] Z Otchłani Wieków, 2009 tom 64 nr 1-4, s. 157-168.
S. Rodak, Wyniki badań na grodzisku wczesnośredniowiecznym w Bolesławcu, stan. 1, w 2008 roku, [w:] Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 2010 tom 52, s. 189-202.
S. Rodak, Okucie blatnickie z osady w Bolesławcu w świetle nowych badań na pobliskim grodzisku wczesnośredniowiecznym, [w:] Życie codzienne przez pryzmat rzeczy, Kultura materialna średniowiecza w Polsce, 2010, s. 89-101.
Pozycja na mapie
Wyznacz trasę trasy z
Pokaż trasę
Zdjęcia stanowiska