Łekno
Grodzisko: małe charakterystyczpe ułamki naczyń glinianych całkowicie obtaczanych.
(SiM. t. 3, s. 251)
Grodzisko położone wśród łąk na wschód od jeziora, ruiny klasztoru a zachodnim brzegu jeziora (ryc.171), kościół z elementami romańskimi w mieście (ryc.172).
Grodzisko wklęsłe? później, stożkowate w zachodniej części nasyp owalny. Grodzisko otoczone jest w dużej części fosą. Od strony południowej znajdował się mały stożkowaty „pagórek". Czoło opola. Kasztelania znana ze źródeł od 1136 r. Kościół według Kozierowskiego na podgrodziu (choć raczej w osadzie targowej). Był on wzniesiony z kamienia, jak świadczą ciosy w murach kościoła par. Klasztor cystersów założono w połowie XIl w. Osada targowa znana w XIl w. (1153).
(SiM. t. 3, s. 251)
Możliwe, że opisane wyżej grodzisko miało od początku charakter stożkowaty, tj. że nie było tu uprzednio grodziska wklęsłego. Nie jest wykluczone, że starsze grodzisko mieściło się wraz z osadą przygrodową po drugiej stronie jeziora, gdzie mają się znajdować ruiny klasztoru oraz liczna ccramika wczesnośredniowieczna, w tym i starsza. W takim razie klasztor otrzymałby teren starego grodu, a nowy gród wraz z przyległą osadą założono na nowym miejscu, gdzie dotąd zachowało się grodzisko, a także, gdzie obecnie mieści się osiedle.
(SiM. t. 3, s. 252-253)