Kaszowo
Liczne fragmenty ceramiki naczyniowej; relikty zabudowy wnętrza grodu; brama wjazdowa
Grodzisko zlokalizowane jest na piaszczystej kępie w dolinie Baryczy, tuż przy korycie tej rzeki. Stanowisko jest częściowo zniszczone w wyniku erozji rzecznej. Wały grodziska są stosunkowo dobrze czytelne w terenie. Gród, o formie regularnego pierścienia, miał pierwotnie średnicę ok. 70 m. Został wzniesiony ok. połowy X w.
Jest to jedno z najlepiej przebadanych grodzisk na obszarze Doliny Baryczy. Mimo tego, że stanowisko to znajduje się na obszarze Dolnego Śląska, szeroko zakrojone prace archeologiczne prowadzone były Instytut Historii Kultury Materialnej PAN w Poznaniu (obecnie Ośrodek Studiów Pradziejowych i Średniowiecznych IAE PAN). Badania trwały od 1966 do 1969 r. Objęły nie tylko grodzisko (stan. 1) lecz również przyległą osadę przygrodową (stan. 2) oraz osadę produkcyjną, na której odkryto pozostałości po produkcji metalurgicznej (stan. 3) (Dzieduszyccy 1998).
Gród zbudowany został na piaszczystej łasze (być może wyspie) zlokalizowanej na dnie doliny Baryczy. Moment jego powstania wyznaczyły badania dendrologiczne drewna użytego do budowy umocnień – po 949 AD (Kara, Krąpiec, Teske 2006, 127). Warownię wzniesiono w obrębie istniejącej tu wcześniej osady, czego świadectwem są relikty zabudowy odkryte pod zachodnią i południową częścią linii umocnień (Hilczerówna 1969, 168 i n.).
Wał grodu wykonano w konstrukcji rusztowej, wzmocnionej od zewnątrz odsadzką (Dzieduszycka 1977, 73-75). Najistotniejszym z elementów linii umocnień odkrytym na grodzisku w Kaszowie jest brama oraz stojąca przy niej baszta o kamiennych podwalinach, zbudowana na planie regularnego czworokąta (Hilczerówna 1969, 173; Dzieduszycka 1977, 91). Górna część owej baszty mogła być drewniana, o czym świadczyć mogą przepalone bele odkryte na jej fundamencie oraz przy nich. Przejście bramne przy baszcie było zagłębione w podłożu oraz wybrukowane (Dzieduszycka 1977, ryc. 2). Miało ono szerokość ok. 2 m i długość ok. 4 m. Samo przejście przez wał tworzył pomost w postaci belek ułożonych na wzdłużnych legarach (tamże, 91). B. Dzieduszycka pisze, iż w pobliżu wału, w zachodniej części majdanu, odkryto podwaliny kamienne dwóch budowli wieżowych (tamże, 95).
Badaczka tego stanowiska, Z. Hilczerówna, stwierdza, że zabudowa wnętrza grodu skupiała się wokół wałów, w pasie o szerokości od 4 do 7 m, a pozostałością po domostwach naziemnych jest warstwa osadnicza w postaci nasyconej spalenizną czarnej tłustej ziemi o miąższości od 20 do 35 cm (Hilczerówna 1969, 171). W warstwie tej odkryto palenisko oraz zachowane niemal w całości duże naczynie zasobowe „umocnione słupkami” (tamże). Na stropie calca natrafiono na liczne ślady po kołkach, wiązane przez ich odkrywczynię z zabudową, której pozostałością jest wspomniana wyżej warstwa. Wnętrze grodu stanowił pusty, niezabudowany plac.