Podstawowe informacje
Miejscowość
Szczebrzeszyn
Województwo
lubelskie
Powiat
zamojski
Gmina
Szczebrzeszyn
Obszar AZP
89-85
Nr stanowiska w miejscowości
1
Nr stanowiska na obszarze
1
Forma terenowa
wzgórze
Pokrycie terenu
las, pole
Chronologia
VIII-X lub XII-XIII
Cechy
Forma
Stan zachowania
Powierzchnia całości
?
zły
0,4ha
Znaleziska

Ceramika naczyniowa i zabytki metalowe z obiektów odkrytych na stanowisku. Niepotwierdzony związek z grodziskiem.

Opis

Stanowisko usytuowane na wysokim cyplu lessowym o stromych zboczach, wcinającym się w dolinę Wieprza. Znajduje się w granicach miasta.


 

Stanowisko usytuowane na wysokim cyplu lessowym o stromych zboczach, wcinającym się w dolinę Wieprza. Od strony wierzchowiny cypel jest odcięty wąwozem pogłębionym sztucznym przekopem.
Prace archeologiczne były prowadzone w latach 1978, 1979, 1981 przez S. Hoczyk-Siwkową przy współpracy I. Kutyłowską z KA UMCS. Założono łącznie 23 wykopy (I-XXIII). Badaniami objęto struktury osadnictwa (domniemanego majdanu i wału), fosy i zabudowy murowanej. Materiały nie zostały opublikowane.
Stanowisko w planie ma kształt nieregularnego owalu o powierzchni około 0,5 ha. Od strony zachodniej i północnej odcięte wąwozem i fosą (?) o szerokości 20-25 m. Powierzchnia cypla nierówna, opada dosyć gwałtownie w kierunku południowym. Od strony zachodniej znajdują się relikty wału ziemnego (?) o szerokości 10-12 m i wysokości 2-3 m. Według S. Hoczyk-Siwkowej wał u podnóża miał licowanie kamienne. Na jego kulminacji znajdowały się ślady po słupach interpretowane jako relikty palisady. Wejście na majdan (?) od strony wschodniej. Podczas badań zarejestrowano 3-4 m miąższości nawarstwienia, których część łączono z okresem wczesnego średniowiecza.
Na stanowisku odkryto obiekty o nieokreślonym związku z grodem: 1) jamę zasobową o średnicy 0,85 m i głębokości 0,95 m datowaną na VII/VIII wiek; 2) półziemiankę prostokątną w planie o wymiarach 3,4 x 3,7 m z piecem i paleniskiem w narożniku o chronologii X wiek oraz jamę z ceramiką datowaną na XII-XIII wiek. Ponadto zlokalizowano i przebadano  cmentarzysko szkieletowe. Zbadano 13 pochówków. Szkielety były ułożone na linii E-W z głową od zachodu. W grobie nr 2 znaleziono guzki wytłaczane z blachy brązowej, w grobie nr 7 wystąpiły kabłączki skroniowe z brązu „po 3 z każdej strony czaszki”, w grobie nr 10 pozyskano 1 kabłączek skroniowy z uszkiem wykonany z brązu. W wykopach wystąpiły duże skupiska ceramiki naczyniowej datowanej na XII-XIII wiek.
Wobec nieprecyzyjnych danych brak jednoznacznego potwierdzenia dla funkcjonowania na cyplu grodu. Odkryte relikty osadnictwa wskazują na obecność wczesnośredniowiecznego osadnictwa datowanego na VII/VIII-X i XII-XIII w.

 

 

 

Badania archeologiczne
Rok (rozpoczęcia)
Kierownik badań
Rodzaj badań
Miejsce przechowywania zbiorów
1978 - 1981
S. Hoczyk-Siwkowa
badania wykopaliskowe
IA UMCS
Literatura
I. Kutyłowska, Castrum w Szczebrzeszynie koło Zamościa, [w:] Archeologia Historica Polona, 1996 tom 3, s. 191-192.
I. Kutyłowska, Szczebrzeski gród i okręg grodowy w ziemi chełmskiej,, [w:] Sztuka dawnej ziemi chełmskiej i województwa bełskiego, Ars Vetus et Nova, t. 1, 1999, s. 1-13.
S. Hoczyk-Siwkowa, Małopolska północno-wschodnia w VI?X wieku. Struktury osadnicze, 1999.
I. Kutyłowska Iwona Jarszak-Gołub, Konstrukcje wałów wczesnośredniowiecznych grodzisk Lubelszczyzny, [w:] Archaeologia et historia : ksie?ga jubileuszowa dedykowana Pani Profesor Romanie Barnycz-Gupien?cowej, 2000, s. 214-223.
J. Poleski, Wczesnośredniowieczne grody w dorzeczu Dunajca, 2004.
W. Koman, Pradzieje i historia Szczebrzeszyna w świetle badań i nadzorów archeologicznych, [w:] Wiadomości Konserwatorskie, 2006 tom 8, s. 219-228.
T. Dzieńkowski, Wczesnośredniowieczne osadnictwo ziemi chełmskiej, 2011.
J. Poleski, Małopolska w VI-X wieku. Studium archeologiczne, Opera Archaeologiae Iagellonicae, III, 2013.
T. Dzieńkowski, Stan, potrzeby i perspektywy badań archeologicznych nad wczesnym średniowieczem zachodniej części ziemi chełmskiej, [w:] Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, 2014 tom 35, s. 151-170.
Pozycja na mapie
Wyznacz trasę trasy z
Pokaż trasę
Zdjęcia stanowiska