Podstawowe informacje
Miejscowość
Guciów
Województwo
lubelskie
Powiat
zamojski
Gmina
Zwierzyniec
Obszar AZP
91-86
Nr stanowiska w miejscowości
7
Nr stanowiska na obszarze
7
Forma terenowa
wzgórze
Pokrycie terenu
las, pole
Chronologia
X-XI w.
Cechy
Forma
Stan zachowania
Powierzchnia całości
nieregularna
wały podlegają silnej erozji stokowej
9-20 ha
nieregularna
erozja stokowa niszczy wały
9-20 ha
Znaleziska
-
Opis
-

Grodzisko usytuowane na kulminacji i stoku lessowego wzgórza usytuowanego na krawędzi doliny Wieprza, wznoszącego się około 100 m ponad jej poziom dna oraz oddalonego od współczesnego koryta rzeki o 1 km. Wzniesienie zbudowane jest ze skał górnokredowych przykrytych miąższymi osadami lessowymi. Jego zbocza rozcięte wąwozami opadają stromo od strony zachodniej, południowo-zachodniej i wschodniej. Nieco łagodniejszy przebieg jest od północy. Teren grodziska w większości pokryty jest lasem, jedynie na majdanie znajdują się pola uprawne
Prace wykopaliskowe na terenie grodziska zostały przeprowadzone w latach 1971-1972 pod kierunkiem H. Zoll-Adamikowej. Założono dwa wykopy – nr 1 (15 x 2 m) w obrębie wału I i nr 2 (1-1,8 x 8 m) na wale V. W 1995 roku H. Maruszczak wykonał prace terenowe w formie odwiertów i odkrywek geologicznych oraz zweryfikował przebieg wałów.
Majdan grodziska ma kształt wieloboku o zaokrąglonych narożach. Jego powierzchnia została określona na 5 ha (wg H. Zoll-Adamikowej) lub 9 ha (wg H. Maruszczaka). H. Zoll-Adamikowa wydzieliła łącznie 8 odcinków wałów (I-VIII), w tym część o przebiegu domniemanym (nr I, II, VI, VII, VIII). Wały były usytuowane od strony N i NW (5 odcinków na zboczu) oraz od strony SE (3 odcinki). Z kolei H. Maruszczak wyróżnił pojedynczy wał dookolny otaczający majdan oraz odcinkowy usytuowany od południowego wschodu. Od strony NW i N obejmującej zbocze wzgórza wydzielił 5 wałów, których kontynuację zaobserwował w rejonie NE wzgórza (dotychczas nieznane). Grodzisko w obrębie wałów miało powierzchnię 9 ha (wg H. Zoll-Adamikowej) lub 20 ha (wg H. Maruszczaka). Powyższe różnice wskazują na trudności w lokalizacji i interpretacji przebiegu umocnień i wymagają dodatkowych badań wykopaliskowych. Wały w formie nasypów ziemnych są usytuowane na dosyć stromych zboczach, obecnie porośniętych lasem, stąd wynikają trudności w ich lokalizacji. Dużym utrudnieniem jest również postępująca erozja stokowa niszcząca przebieg nasypów, jak również urozmaicona rzeźba terenu utrudniająca na lessowym oraz zalesionym wzgórzu interpretację przebiegu wałów. W wyniku badań z lat 70. na wale I (wykop 1) odkryto warstwę będącą najprawdopodobniej reliktem spalonej drewniano-ziemnej konstrukcji wału o szerokości około 4,5 m. Szczątki drewnianych bierwion zalegających prostopadle do linii wału sugerowały istnienie niesprecyzowanej konstrukcji, według autorki badań, być może przekładkowej (?). Pozyskane materiały ceramiczne z nasypu wału wskazywały na chronologię po X wieku. W wykopie 2 nawarstwienia wału zinterpretowano jako dwufazowe. Starszą fazę stanowił wał ziemny o szerokości około 4 m. Być może pozostałościami konstrukcji drewnianej był negatyw słupa (?) zarejestrowany na profilu wykopu. Młodszą fazę należy wiązać według H. Zoll-Adamikowej z konstrukcją kamienną wzniesioną w formie skrzyń o schodkowatym układzie, które wydatowano ceramiką na X-XI wiek. Odmiennego zdania jest w tej kwestii H. Maruszczak interpretujący pozostałości kamieni jako naturalne odsłonięcia surowca wapiennego u podnóża wzniesienia, gdzie usytuowany jest wał.
Chronologia obiektu - X-XI wiek (na podstawie ceramiki pozyskanej z wałów). Jednym z argumentów takiego datowania według H. Zoll-Adamikowej jest brak tzw. ceramiki białej typu kijowskiego pojawiającej się w XI wieku.

 

 

 

Badania archeologiczne
Rok (rozpoczęcia)
Kierownik badań
Rodzaj badań
Miejsce przechowywania zbiorów
1971 - 1972
H. Zoll-Adamikowa
badania wykopaliskowe
Instytut Archeologii i Etnologii PAn w Krakowie
1995
H. Maruszczak
odwierty geologiczne
-
Literatura
H. Zoll-Adamikowa, Wyniki wstępnych badań wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Guciowie, pow. Zamość, [w:] Sprawozdania Archeologiczne, 1974 tom 26, s. 115-169.
H. Maruszczak, Wczesnośredniowieczne grodzisko w Guciowie na Roztoczu: wnioski z analizy jego topografii i warunków fizjograficznych regionu (przyczynek do studiów nad Grodami Czerwińskimi), [w:] Archeologia Polski Środkowowschodniej, 1997 tom II, s. 227-236.
H. Maruszczak, Warunki posadowienia oraz koncepcja i technika budowy wałów obronnych wczesnośredniowiecznego grodziska w Guciowie, pow. Zamość, w świetle analizy ich przekroju geologicznego, [w:] Archeologia Polski Środkowowschodniej, 1999 tom 4, s. 144-147.
J. Poleski, Wczesnośredniowieczne grody w dorzeczu Dunajca, 2004.
J. Poleski, Małopolska w VI-X wieku. Studium archeologiczne, Opera Archaeologiae Iagellonicae, III, 2013.
Pozycja na mapie
Wyznacz trasę trasy z
Pokaż trasę
Zdjęcia stanowiska