Podstawowe informacje
Miejscowość
Dorohucza
Województwo
lubelskie
Powiat
świdnicki
Gmina
Trawniki
Obszar AZP
79-85
Nr stanowiska w miejscowości
8
Nr stanowiska na obszarze
8
Forma terenowa
terasa nadzalewowa
Pokrycie terenu
łąka i pojedyncze drzewa
Chronologia
VIII-X
Cechy
Forma
Stan zachowania
Powierzchnia całości
owal
zniszczone budową drogi, wały zachowane częściowo
1,7
Znaleziska
-
Opis
-

Grodzisko w Dorohuczy położone jest w dolinie Wieprza na terasie nadzalewowej w odległości 1 km od miejscowości Trawniki.
Grodzisko zostało odkryte w latach 50. XX wieku i opisane przez S. Skibińskiego. W starszej literaturze funkcjonuje jako Ewopole-Trawniki. Pierwsze prace archeologiczne przeprowadził S. Jastrzębski w 1976 roku. Wykonał sondaż w północnej części grodziska i na podstawie pozyskanego materiału datował obiekt na IX-X wiek klasyfikując jako trójwałowe i pierścieniowate. W 2003 roku badania weryfikacyjne przeprowadzili R. Niedźwiadek, Ł. Rejniewicz i A. Rozwałka. Wykopy zakładano we wschodniej, lepiej zachowanej części obiektu. Na linii N-S założono wykopy nr 1, 2, 5 w celu zlokalizowania przebiegu wału wewnętrznego i fosy. Wykopy nr 3, 4, 8-12 lokalizowane na linii E-W miały za zadanie zbadać relikty umocnień. Wykopy 6 i 7 usytuowano na majdanie celem rozpoznania zabudowy. Wykop 13 założono na zachód od grodziska na terenie domniemanej osady.  
Grodzisko zostało w dużej części zniszczone w wyniku procesów przyrodniczych takich jak erozyjne działanie wody (meandrujący Wieprz i jego dopływy) oraz antropogenicznych - budowa nasypu drogi powodująca znaczne przekształcenia powierzchni grodziska. Badania weryfikacyjne archeologiczne z 2003 roku przeprowadzone we wschodniej części obiektu wykazały istnienie dwóch wałów. Wał wewnętrzny został usypany na krawędzi wyniesienia zajętego przez osadnictwo. Na podstawie badań i odwiertów można stwierdzić, iż miał dookolny przebieg zamykający obszar majdanu o powierzchni około 1,5 ha (średnica ~140 m, całkowita pow. ok. 1,7 ha). Wał był nasypem ziemnym zbudowanym z utworów piaszczysto-gliniastych z zachowanym humusem pierwotnym. Miał szerokość około 8 m (według autorów 10-12 m). Pozostałości spalenizny na stoku wału i liczne węgle w rozsypisku wału wskazują na funkcjonowanie na jego szczycie konstrukcji drewnianej – palisadowej/płotowej? Stwierdzono również faszynowanie zboczy wału w celu ochrony przed podmywaniem wody. Od strony zewnętrznej wykopano fosę o szerokości około 8-10 m. Wał zewnętrzny o szerokości 8-10 m (wg autorów 12-14 m), zlokalizowano jedynie we wschodniej części grodziska. Jego brak w wykopach 1, 2 oraz odwiertach wskazuje na odcinkowy przebieg. Był usypany z piaszczysto-gliniastych utworów, pod którymi zachował się humus pierwotny. Nie stwierdzono konstrukcji drewnianych. Wał zewnętrzny otoczony był dwoma zagłębieniami. Rów od strony wschodniej (zewnętrzny) miał łukowaty przekrój i szerokość około 8 przy prawie metrowej głębokości. Brak nawarstwień charakterystycznych dla wypełnisk fos zasugerował autorom funkcję przegłębienia powstałego w wyniku pobierania ziemi na nasyp. Z kolei od strony zachodniej wystąpił rów o szerokości 3 m, wkopany w fosę wału wewnętrznego. Niejasna jest relacja stratygraficzna pomiędzy rowem, a wałem zewnętrznym i wewnętrznym, której również nie wyjaśnili jednoznacznie autorzy badań. Układ ten wskazuje na młodszą stratygraficznie pozycję fosy zachodniej (ob. 8) i wału zewnętrznego (?).
W wykopach usytuowanych na majdanie zarejestrowano 4 obiekty (nr 3, 4, 6, 7). Były skoncentrowane w rejonie przywałowym. Obiekt 3-jama owalna w planie w profilu nieckowata, szerokości 1,4 m i głębokości 0,4 m. Obiekt 4-jama nieregularna w planie (wydłużona elipsa?) szerokości 1,6 m, dwudzielna o głębokości 0,5 m. Obiekt 6-jama mieszkalna prostokątna w planie z korytarzykiem o wymiarach 4,8 x 2 m (pow. 9,6 m2) i głębokości 0,5 m. Obiekt 7-półziemianka w planie prostokątna (?) o szerokości 3,7 m (brak długości), zagłębiona 0,5 m. W zasypiskach jam duże ilości spalenizny oraz brak materiałów zabytkowych. Występująca na powierzchni ceramika wskazuje w przypadku ob. 6 i 7 na wczesnośredniowieczną chronologię. Pozostałe obiekty zlokalizowano w rejonie wału wewnętrznego (ob. 2) i w fosie wewnętrznej (ob. 5). Obiekt 2 był wkopany w warstwę podglebia i przykryty humusem współczesnym. Była to jama o szerokości 1 m i głębokości 0,6 m w przekroju odwrotnie trapezowata. Obiekt 5 – jama o szerokości 0,72 m i głębokości 0,44 m, w stropie prostokątna, w przekroju nieckowata. Jej strop przykrywa warstwa zasypiskowa fosy wewnętrznej.
Na podstawie ceramiki naczyniowej i danych stratygraficznych wydzielono dwie fazy użytkowe. Faza 1 datowania na VIII-IX wiek wiązała się ze wzniesieniem wału wewnętrznego i fosy zamykających obszar o powierzchni 1,7 ha. Faza 2 to usypanie wału zewnętrznego odcinkowego (zapory) i obu rowów-fos około wieku X. Zabudowę majdanu można datować szeroko na VIII-X wiek.

 

 

 

 

Badania archeologiczne
Rok (rozpoczęcia)
Kierownik badań
Rodzaj badań
Miejsce przechowywania zbiorów
1976
S. Jastrzębski
sondażowe
-
2003
Ł. Rejniewicz
badania wykopaliskowe
-
Literatura
S. Jastrzębski, Badania weryfikacyjne na grodziskach w Ewopolu, woj. Lublin i Dołhołęce, woj. Biała Podlaska, [w:] Sprawozdania Archeologiczne, 1988 tom 40, s. 271-290.
S. Hoczyk-Siwkowa, Typologia grodzisk wczesnośredniowiecznych między Wisłą a Bugiem (VII-X w.), [w:] Studia nad etnogenezą Słowian i kulturą Europy wczesnośredniowiecznej, 1998, s. 47-53.
. Andrzej Rozwałka, R. Niedźwiadek Łukasz Rejniewicz, Dokumentacja z archeologicznych badań weryfikacyjnych stanowiska nr 8/8 grodziska w Dorohuczy, gm. Trawniki, 2003.
J. Poleski, Wczesnośredniowieczne grody w dorzeczu Dunajca, 2004.
J. Poleski, Małopolska w VI-X wieku. Studium archeologiczne, Opera Archaeologiae Iagellonicae, III, 2013.
T. Dzieńkowski, Stan, potrzeby i perspektywy badań archeologicznych nad wczesnym średniowieczem zachodniej części ziemi chełmskiej, [w:] Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, 2014 tom 35, s. 151-170.
Pozycja na mapie
Wyznacz trasę trasy z
Pokaż trasę
Zdjęcia stanowiska