Podstawowe informacje
Miejscowość
Smołdzino
Województwo
pomorskie
Powiat
słupski
Gmina
Smołdzino
Obszar AZP
5-31
Nr stanowiska w miejscowości
4
Nr stanowiska na obszarze
27
Forma terenowa
wzgórze
Pokrycie terenu
pojedyncze drzewa i krzewy
Chronologia
KAK, KŁ, WŚ, PŚ
Cechy
Forma
Stan zachowania
Powierzchnia całości
okrąg
mocno przeksztłacony
0,39ha
Znaleziska

Ze starszych, przedwojennych badań pochodzą liczne szkielety ludzkie, przedmioty żelazne, m. in. gwoździe i "Eisenbrocken" oraz ułamki naczyń glinianych.

Z badań prowadzonych w 1962 roku przez R. Wołągiewicza:
W długim wykopie (3,0-5,0x50m) założonym we wschodniej części obiektu na osi E-W obejmującym wał oraz część majdanu stwierdzono grubą warstwę gruzu ceglanego (z monetami średniowiecznymi i nowożytnymi) oraz ułamki naczyń późnośredniowiecznych. Poniżej zalegał calec w którym odkryto 9 pochówków szkieletowych - przy jednym odkryto monetą średniowieczną. W wale nie stwierdzono materiału archeologicznego.

Z badań prowadzonych w 1977 roku przez T. Malinowskiego:
W wykopie o powierzchni 87,5 m2 usytuowanym w północno-wschodniej części stanowiska stwierdzono, że zasadnicze nawarstwienia stanowiska to rumowisko budowli ceglanej. W warstwie tej odkryto liczne fragmenty cegieł, dachówek, gwoździ oraz ułamki szkła, przypuszczalnie z naczyń oraz szyb, względnie witraży. Na złożu wtórnym odkryto również ułamki naczyń i przedmioty krzemienne kultury amfor kulistych, wczesnośredniowieczne ułamki naczyń oraz XV-wieczne monety.
Poniżej rumowiska odkryto groby szkieletowe wkopane w calec. W jednym z grobów natrafiono na szpilkę miedzianą lub brązową oraz 2 kłódki pierwotnie zawinięte w tkaninę, oraz denar pomorski z XV w. Inny grób zawierał denar słupski z około 1420 roku.

Z badań prowadzonych w 1996 roku przez R. Kamińskiego:
Wykop 1 (2,2x1,4m) zlokalizowany wewnątrz wieży widokowej:
Warstwa I - płyta betonowa stanowiąca obecny poziom użytkowy wieży.
Warstwa II - 1 fragment siwaka, 2 gwoździe, 8 kości. W narożniku wschodnim w-wa przerwana przez mur kamienny na zaprawie wapiennej, który został zinterpretowany jako fragmentu muru cmentarnego.
Warstwa III - drobne fragmenty gruzu ceglanego.
Warstwa IV - w warstwie tej odsłonięto 7 grobów, z których tylko w grobie 1 odkryto materiał archeologiczny w postaci gwoździa żelaznego.
Warstwa V - w warstwie odkryto grób dziecka, oraz 1 niezwiązany z pochówkiem krzemień.
Wykop 2 (6x6m, plus poszerzenie w kierunku zachodnim 2x0,8m) zlokalizowany przy południowo-zachodnim narożniku wieży widokowej.
Warstwa I - odkryto w niej duże skupisko zaprawy wapiennej z drobnym gruzem i kamieniami (1,15x0,9m), a także palenisko (1x0,9m). Z w-wy pozyskano 1 całą i 18 fragmentów współczesnych butelek szklanych; 8 gwoździ; 14 fragmentów naczyń glinianych w tym a) 5 fragmentów siwaków, b) 2 fragmenty kamionki koloru beżowego, c) 7 fragmentów naczyń ceglastych z polewą; 1 fragment brzegu kafla miskowego oraz 5 dachówek - w tym 2 dachówki mniszki.
Warstwa II - gruz ceglany przemieszany z zaprawą wapienną. Z w-wy pozyskane 3 krzemienie; 14 fragmentów naczyń ceramicznych, w tym a) 7 fragmentów siwaków, b) 2 fragmenty naczyń ceglastych z polewą; 2 fragmenty kafli miskowych; 6 cegieł; 18 egzemplarzy dachówek, w tym 4 dachówki mniszki; 2  łańcuszki i 1 moneta współczesne, oraz 21 gwoździ.
Warstwa III - w w-wę zostały wkopane fundamenty kaplicy NMP i jamy 5 grobów.
Warstwa IV - w-wa zarejestrowana tylko we wnętrzu kaplicy, liczne elementy gruzu ceglanego.
Warstwa V - od strony wschodniej spąg w-wy pokrywał się ze stopą fundamentu kamiennego kaplicy. Z w-wy pozyskano: 149 fragmentów naczyń ceramicznych, w tym a) 129 ułamków siwaków, b) 5 fragmentów naczyń kamionkowych, c) 15 ułamków naczyń ceglastych; 5 fragmentów przedmiotów szklanych oraz 69 przedmiotów żelaznych, w tym 67 gwoździ.
Warstwa VI - wewnątrz kaplicy bezpośrednio pod w-wą V. Z w-wy pozyskano: 6 fragmentów naczyń ceramicznych, w tym a) 5 fragmentów siwaków, b) 1 ułamek naczynia ceglastego; 3 przedmioty żelazne; 3 cegły; 3 dachówki oraz 6 kości.
Najciekawszym efektem prac było odsłonięcie północnego skrzydła transeptu i prawdopodobnie rozwalisko przypory. Mur wschodni transpetu zbudowany był z kamieni polnych średniej wielkości. Kamienie ułożone były warstwowo (3 w-wy) bez zaprawy wapiennej, jedynie pod niektórymi z nich położono kawałki dachówek.

Opis

Domniemane grodzisko wyżynne, pierścieniowate położone na szczycie góry Rowokół.

Grodzisko kształtu nieregularnie kolistego z wypukłym majdanem. Niski wał o stromych zboczach najlepiej zachował się w części wschodniej, południowo-zachodniej i zachodniej. Obiekt znacznie zdeformowany przez liczne prace ziemne i budowlane.

Badania archeologiczne
Rok (rozpoczęcia)
Kierownik badań
Rodzaj badań
Miejsce przechowywania zbiorów
1962
Ryszard Wołągiewicz
badania wykopaliskowe
Muzeum Narodowe w Szczecinie nr inw. 4770
1968
K. Siuchniński
badania powierzchniowe
-
1977
A. Malinowski, T. Malinowski
badania wykopaliskowe
-
1996
R. Kamiński
badania ratownicze
-
2003
E. Czerniak
badania powierzchniowe AZP
-
Literatura
W. Witt, Die Burgwälle des Stolper Landes, 1934.
J. Stankiewicz, F. Mamuszka, Zabytki powiatu słupskiego, Biblioteka Słupska, t. 8, 1962.
, Mapa grodzisk w Polsce, 1964.
W. Witt, Übersicht über die urgeschichtlichen Epochen de Kreises Stolp, [w:] Pommersche Funde und Ausgrabungen aus der 30er und 40er Jahren, 11 Beiheft zum Atlas der Urgeschichte, 1969, s. 105-109.
K. Siuchniński, J. Olczak, Sprawozdanie z badań weryfikacyjnych grodzisk przeprowadzonych na terenie powiatu słupskiego, [w:] Koszalińskie Zeszyty Muzealne, 1972 tom 2, s. 308-324.
F. Lachowicz, K. Siuchniński, J. Olczak, Osadnictwo wczesnośredniowieczne na Pobrzeżu i Pojezierzu Wchodniopomorskim, 1977.
T. Malinowski (red.), Źródła archeologiczne i antropologiczne do dziejów Rowokołu, 1986.
R. Kamiński, A. Uciechowska - Gawron, Badania ratownicze na górze Rowokół w 1996 r., [w:] Materiały Zachodniopomorskie, 1999 tom XLV, s. 403-454.
T. Malinowski, Charakter pobytu człowieka w pradziejach i średniowieczu na szczycie góry Rowokół, [w:] Przez pradzieje i wczesne średniowiecze. Księga jubileuszowa na siedemdziesiąte piąte urodziny docenta doktora Jana Gurby, 2004, s. 289-299.
Z. Szultka, Świątynia na Rowokole i jej funkcje, 2014.
Pozycja na mapie
Wyznacz trasę trasy z
Pokaż trasę
Zdjęcia stanowiska